Mbi kryqin e Jezusit nuk u shkrua vetëm INRI
Në librin e Daljes 20, 2 Hyji zbulon emrin e tij Moisiut: „Unë jam Zoti, Hyji yt, që të nxora nga dheu i Egjiptit“.
Fjala e përkthyer „Hyji“ është fjala e famshme që hebrenjtë nuk mund të shqiptojnë as: „YHWH„, dhe më vonë tetragram (në greqisht tetragram do të thotë ‚katër shkronja‘) në mënyra të ndryshme u vokalizua me zanore në „Yahweh“. Katër shkronjat hebraike që e përbëjnë janë këto: „יהוה“, yod-he-waw-he. Hebraishtja lexohet nga e djathta në të majtë.
Në Ungjillin e Gjonit 19, 16-22 ne lexojmë: „Atëherë ua dorëzoi të kryqëzohet. E morën, pra, Jezusin. Jezusi, duke e mbartur ai vetë kryqin e vet, doli në vend që quhet „Kafka“ hebraisht „Golgota“. Atje e kryqëzuan, e bashkë me të, edhe dy tjerë, njërin në një anë e tjetrin në anë tjetër, kurse Jezusin në midis. Pilati e shkroi edhe mbishkrimin dhe e vuri në kryq. Ishte shkruar „Jezus Nazareni, mbreti i judenjve. Këtë mbishkrim e lexuan shumë judenj, sepse vendi ku e kryqëzuan Jezusin ishte afër qytetit. Ishte i shkruar hebraisht, latinisht, e greqisht. Atëherë kryepriftrinjtë e judenjve i thanë Pilatit: „Mos shkruaj: ‚Mbreti i judenjve‘, por se ai tha: ‚Unë jam mbreti i judenjve‘. Pilati u përgjigji: „Çka shkrova, shkrova!„.
Megjithëse ngjarja në fjalë është shumë e famshme, skena që ndodhi përpara Jezuit të kryqëzuar duhet të ketë qenë pak më ndryshe se ne e imagjinojmë. Gjoni, ndoshta, u përpoq ta nënvizojë atë, por lexuesi, duke mos ditur gjuhën hebraike, nuk është në gjendje ta kuptojë.
Mbishkrimi i përmendur nga Gjoni është shkurtesa e njohur „INRI„, e përshkruar edhe sot në Jezusin e kryqëzuar. Akronimi, i cili nënkupton Latinishten „Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum„, do të thotë saktësisht „Jezusi Nazareni, mbreti i judenjve„.
Por Gjoni saktëson se mbishkrimi ishte gjithashtu në Hebraisht. Jo vetëm kaq: në një moment kaq të rëndësishëm Ungjilltari duket se do të mirret me detaje në dukje të parëndësishme:
– fakti që shumë hebrenj e lexuan këtë mbishkrim, sepse vendi ku u kryqëzua Jezusi ishte afër qytetit;
– krerët e priftërinjve që drejtohen te Pilati për të ndryshuar mbishkrimin;
– Pilat që nuk pranon ta ndryshojë atë.
Ponc Pilati, i cili ishte Romak, me siguri nuk e kuptoi që pa dashje, ai kishte krijuar një pakënaqësi të vogël – nëse duam ta përcaktojmë në këtë mënyrë – për Judenjtë që vëzhguan Jezusin e kryqëzuar me atë mbishkrim mbi kokë.
Henri Tisot, një ekspert i Hebraishtes, një ditë iu drejtua disa rabinve për të pyetur se çfarë domëthënie kishte përkthimi hebraik i mbishkrimit të Pilatit. Ai flet për këtë në librin e tij „Eva, gruaja“ në faqet 216 deri në 220.
Ai zbuloi se është gramatikisht e detyrueshme, në hebraisht, të shkruanin „Jezus Nazareni, mbreti i judenjve“. Me shkronjat hebraike marrim „ישוע הנוצרי ומלך היהודים“. Kujtojmë se hebraishtja lexohet nga e djathta në të majtë.
Këto shkronja janë ekuivalente me „Yshu Hnotsri Wmlk Hyhudim“ të vokalizuar „Yeshua Hanotsri Wemelek Hayehudim“.
Pra, sa i përket asaj latine merr akronimin „INRI„, për atë Hebraisht merr „יהוה“, „YHWH„.
Kjo shpjegon vëmendjen që Gjoni ka për situatën që ndodh nën Jezusin e kryqëzuar. Në atë moment Judenjtë panë njeriun që kishin kryqëzuar, i cili pretendon se ishte Biri i Hyjit, me emrin e Perëndisë, Tetragram i papërballueshëm, i gdhendur në kokë.
Nuk mund të ishte një gjë e mirë që YHWH ishte shkruar atje, e dukshme për të gjithë, dhe ata u përpoqën ta bindnin Pilatin të ndryshonte gdhendjen. Këtu është fjalia e prokurorit romak „Çka shkrova, shkrova“ përvetëson një kuptim shumë më të thellë.
Duket e pabesueshme? Mendoni se Jezusi kishte profetizuar pikërisht këtë moment. Në Gjonin 8, 28 gjejmë të shkruar:
„Atëherë Jezusi u tha: ‚Kur ta ngritni Birin e njeriut, atëherë do ta merrni vesh se UNË JAM“
Me „ngritjen“ e Jezusit do të thotë kryqëzim. „Unë jam“ aludon saktësisht për emrin që Hyji i zbuloi Moisiut në Dalje 3, 14:
„Hyji i tha Moisiut: Unë jam ai që jam!„.
